Hoe maak ik een autismevriendelijke planner?

Een planner is iets heel individueel en dat is voor een autismevriendelijke planner niet anders. Een autismevriendelijke planner moet rekening houden met de behoefte aan voorspelbaarheid, duidelijkheid, visuele ondersteuning en flexibiliteit.

Een planner kan je zelf maken in Excel, Canva, Word, … Hierbij alvast een link naar Canva Weekplanners.

Hier zijn enkele belangrijke elementen waaraan zo’n planner kan voldoen en wat erin zou kunnen staan:

1. Structuur en Voorspelbaarheid

• Duidelijke tijdsindeling:

  • Gebruik een weekoverzicht en dagelijkse pagina’s met vaste tijdsblokken.

  • Vermeld specifieke tijden (bijv. "9:00–10:00: school") om onzekerheid te verminderen.

• Voorspelbare routines:

  • Ruimte voor vaste dagelijkse routines (ochtend-, middag-, avondrituelen).

  • Een aparte sectie voor herhalende taken (bv. huiswerk, therapie, hobby’s).

2. Visuele Ondersteuning

• Pictogrammen of iconen:

  • Gebruik duidelijke symbolen voor activiteiten (bijv. 🚌 voor schoolvervoer, ⏰ voor tijdgebonden taken).

  • Kleurcodering voor categorieën (school of werk, vrije tijd, therapie), maar voorkom overprikkelende kleuren.

• Checklists en voortgangsvisualisatie:

  • Afvinklijsten voor taken, zodat voltooiing zichtbaar is.

  • Een simpele beloningstracker (bijv. stickers of sterren) voor motivatie.

3. Flexibiliteit en Stressvermindering

• Ruimte voor onverwachte veranderingen:

  • Een veld zoals "Wat als…?" of "Aanpassingen" om plotselinge wijzigingen te noteren.

  • Gebruik uitwisbare materialen (whiteboard-stickers of uitwisbare pennen) voor aanpassingen.

• Pauzes en overgangen:

  • Plan expliciet rustmomenten of sensorische pauzes (bijv. "10 minuten knuffelen met dekentje").

  • Geef overgangen tussen activiteiten aan (bijv. "5 minuten voorbereidingstijd voordat we vertrekken").

4. Sensorische Vriendelijkheid

• Materiaalkeuze:

  • Zachte, niet-glanzende pagina’s om sensitief ongemak te voorkomen.

  • Een rustig ontwerp zonder drukke achtergronden of felle kleuren.

• Hanteerbaar formaat:

  • Kies een draagbaar formaat (A5 of kleiner) en een stevige kaft voor veiligheid.

• Fan van een groter formaat?

  • Ga voor een zelfgemaakte A4 of A3.

5. Emotionele en Sociale Ondersteuning

• Emotiecheck-ins:

  • Een dagelijkse sectie om emoties te noteren (bijv. 😊/😐/😟) met ruimte voor korte uitleg.

  • Copingstrategieënlijst (bijv. "Bij stress: ademhalingsoefeningen of even alleen zijn").

• Sociale planning:

  • Voorbereidingspagina’s voor sociale gebeurtenissen (bijv. wie komt er, wat gaan we doen?).

  • Een lijst met "veilige personen" om contact mee op te nemen bij overprikkeling.

6. Personalisatie en Evaluatie

Examenplanning

• Individuele voorkeuren centraal:

  • Voorzie ruimte voor eigen invulling (bijv. stickers, tekeningen, of notities over speciale interesses).

  • Laat de gebruiker kiezen tussen tekst, pictogrammen of foto’s voor activiteiten.

• Aanpasbare templates:

  • Uitneembare/bladerbare pagina’s om onderdelen te vervangen (bijv. een weekplanning vs. een dagplanning).

  • Een "probeerhoekje" voor nieuwe methodes (bijv. een tijdlijn-visualisatie of een emotiethermometer).

• Regelmatige evaluatie:

  • Plan een maandelijkse check-in om te bespreken wat wel/niet werkt.

  • Gebruik feedback om de planner aan te passen (bijv. "Meer ruimte voor pauzes" of "Minder kleuren").

• Levensfase-proof:

  • Zorg dat de planner meegroeit (bijv. van school naar werk, of van kindertijd naar volwassenheid).

  • Voorzie optionele modules (bijv. een budgetpagina voor tieners, of een zelfstandigheidstraining voor jongvolwassenen).

Voorbeeld van personalisatie:

• Een tiener voegt een pagina toe met favoriete muziek om naar te luisteren tijdens stress.

• Een volwassene gebruikt een uitklapbare tijdlijn om projecten op werk visueel te plannen.

Door de planner flexibel en evolutief te houden, blijft hij aansluiten bij veranderende behoeften en groei. 🌱💡

7. Extra Hulpmiddelen

• Belangrijke info bij de hand:

  • Noodcontacten, medicatieschema’s of een SOS-plan voor meltdowns.

  • Een veld voor speciale interesses (bijv. ruimte om treinschema’s of favoriete onderwerpen te noteren).

• Digitale opties:

  • Overweeg een app of digitaal template met instelbare reminders en notificaties.

Tips voor Gebruik

• Betrek de gebruiker bij het ontwerp: vraag wat voor hen werkt.

• Houd het aanpasbaar: sommigen houden van detail, anderen van minimalistisch.

• Gebruik positieve taal (bijv. "Je hebt al 3 taken voltooid!").

Veel succes met het maken van een geschikte planner voor jezelf, je partner, je kind.

Karine