Soms wordt het je té veel: wanneer je eventjes de kracht niet meer kunt opbrengen om met jouw partner met ASS om te gaan

In het complexe landschap van menselijke relaties vinden we onszelf vaak balancerend op de dunne lijn tussen liefde en uitputting. Voor partners van mensen met een autismespectrumstoornis (ASS)/neurodivers brein kan deze balans soms ondraaglijk worden.

Terwijl liefde en begrip de fundamenten van elke relatie vormen, kunnen de unieke uitdagingen die gepaard gaan met het leven met een partner met ASS een zware tol eisen. Van de constante aanpassingen aan hun zorgnoden en hun humeur tot de emotionele uitputting die zich voordoet door hun onverwachte en soms botte reacties tot de grote verantwoordelijkheid, het is vaak een hele waslijst die zorgt voor ups en downs.

In dit blogartikel wordt dieper ingaan op de momenten waarop het gewicht van deze uitdagingen soms te veel wordt om te dragen, en hoe partners het kunnen aanpakken wanneer ze even de kracht niet meer kunnen opbrengen om met hun geliefde met ASS om te gaan.

1. Emotionele uitputting

Het constante aanpassen aan de behoeften en reacties van een partner met ASS kan emotioneel uitputtend zijn voor de andere partner. Dit kan resulteren in gevoelens van overweldiging en machteloosheid. Vaak lukt het de niet-neurodiverse partner wel enkele jaren om het hoofd boven water te houden, maar vroeg of laat komt er een moment waarop deze partner aangeeft dat het niet meer lukt of niet meer vol te houden is, dat ze ook een leven hebben en dit graag willen ingevuld zien met zaken die volledig los staan van de zorgen en noden die gepaard gaan met het leven met een partner met ASS.

Het gebeurt dan ook regelmatig dat ik een bericht krijg van een persoon met ASS die aangeeft dat de partner van hen wenst te scheiden, wat een echte wake-up call is en of ik hen kan helpen zodat dit toch niet gebeurt.

Tip voor de persoon met ASS: begrijp dat jouw partner, los van jou, een persoon is die tal van andere verantwoordelijkheden heeft: dat kan hun job zijn, maar evenzeer zorg voor een ouder, kinderen, alles met betrekking tot het gezin en huishouden, …. Deze zaken kunnen op zich al heel wat vergen van jouw partner. Het is niet meer dan normaal dat hun emmertje soms wat té gevuld is. Dat het een moment wat minder goed gaat betekent niet noodzakelijk dat jouw partner een leven met jou niet meer ziet zitten.

Tip voor de partner van een persoon met ASS: de boog kan niet altijd gespannen staan en het is niet jouw verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat het voor jouw partner alles op wieltjes loopt. Uiteraard is het wel de bedoeling om er samen iets van te maken. Toch mag je duidelijk jouw grenzen aangeven wanneer je voelt dat je de uitputting nabij bent. Praten met lotgenoten, een goede vriendin/vriend of er enkele uren van tussenuit glippen kan ervoor zorgen dat je de batterijen kunt opladen. Zorg, indien het lukt, elke dag voor een activiteit die jouw emotionele batterij opvult.

2. Communicatiebarrières

Dat er op vlak van communicatie heel wat kan fout lopen tussen de partner van een persoon met ASS en de persoon met ASS zelf is algemeen geweten. Samenleven met een partner met ASS komt onvermijdelijk met uitdagingen op communicatievlak.

Tip voor de persoon met ASS: personen zonder ASS maken gebruik van heel wat communicatievormen, -technieken, -uitingen. Vaak worden deze zaken ook gecombineerd met elkaar. Is er iets niet duidelijk of vind je het verwarrend wat jouw partner zegt of weet je niet wat jouw partner bedoelt, zeg wat er gaande is en vraag hoe je de dingen moet interpreteren. Dit kan als volgt:

• Ik weet niet wat je bedoelt, kan je dit op een andere manier duidelijk maken voor mij?

• Is het … (wat je denkt dat jouw partner bedoelt/wenst) dat je bedoelt?

• Ik denk dat je verdrietig/blij/verward/… bent, maar ben niet zeker. Klopt het dat je … bent?

• Wanneer je hem/haar/hen ziet wenen: Hoe kan ik jou troosten?

• Wanneer jouw partner loopt te ijsberen (in kringetjes lopen, op en neer lopen, …): Ik denk dat er jou iets

  dwarszit. Wat zit er jou dwars?

• …

Tip voor de partner van een persoon met ASS: Verken de uitdagingen die ontstaan door verschillen in communicatiestijlen tussen jullie beiden, zoals moeite met het begrijpen van non-verbale signalen, het omgaan met directe taal of het interpreteren van emoties. Leer kort en bondig zeggen wat je voelt en wat je bedoelt en zorg dat deze zaken elkaar niet tegenspreken.

3. De behoefte aan ruimte

Om te herstellen van de constante stress en uitdagingen die gepaard gaan met het leven met een partner met ASS, hebben personen soms behoefte aan tijd voor henzelf. Indien ze niet af en toe hiervan gebruik kunnen maken, kan dit leiden tot conflicten binnen de relatie.

Dit betekent niet dat de partner zonder ASS absoluut verder wil zonder de partner met ASS, maar eerder dat ze even tijd nodig hebben om aan zelfzorg te doen. Een relatie met een persoon met ASS heb je niet voor eventjes, integendeel, ook deze mensen willen het commitment aangaan om de relatie te laten slagen voor vele jaren of liefst altijd.

Tip voor de persoon met ASS: reageer begripvol wanneer jouw partner aangeeft dat hij/zij/hen even tijd wil voor zichzelf. Dit betekent niet dat jouw partner jou niet graag (meer) ziet. Integendeel. Door even afstand te nemen, zorgen zij er immers voor dat ze weer wat energie kunnen bijtanken om voluit voor hun relatie te gaan. Stem regelmatig met jouw partner af of deze nood heeft aan een moment voor zichzelf. Hier kunnen afspraken over gemaakt worden. Dat kan gaan van tijd hebben om te sporten tot eens een weekendje weg met vrienden/vriendinnen. Ook de tijd om een boek te lezen, aan yoga te doen, te tekenen of te knutselen kan al ontspannend werken.

Tip voor de partner van een persoon met ASS: neem regelmatig de tijd om jouw batterij op te laden. Spreek hiervoor samen met jouw partner met ASS af waaraan je nood hebt en hoe vaak je nood hebt aan zo’n moment. Bereid jouw afwezigheid (ook in huis) zorgvuldig voor en zorg dat jouw partner weet dat hij/zij/hen jou kan bereiken of, indien je tijdelijk onbereikbaar bent, een buddynummer heeft waarnaar die kan bellen. Een soort van hulplijn als het ware. Het is pas wanneer je voldoende voor jezelf zorgt, dat je ook de zorg voor anderen kunt dragen.

4. Zoek steun bij vrienden, gelijkgestemden, lotgenoten, therapeuten, auticoaches

Samenleven met iemand met ASS kan zeer uitdagend zijn. Het is volkomen normaal dat dit het ene moment beter lukt dan het andere moment. Personen die niet samenleven met iemand met een neurodivers brein weten vaak niet hoe belastend dit kan zijn. Ze kunnen het misschien wel begrijpen en er zich iets bij voorstellen, maar het écht snappen is nog een heel ander gegeven.

Tip voor de persoon met ASS: je hoeft je niet schuldig te voelen voor het feit dat jouw brein anders werkt dan dat van een doorsnee persoon. Dit is wie jij bent en ook jij hebt het recht om jezelf te zijn. Steun jouw partner bij het gegeven dat hij/zij/hen soms de nood zal voelen om te ventileren (stoom afblazen, zeggen wat er scheelt tegen anderen) of te praten over hoe complex samenleven is. Jouw partner heeft niet de bedoeling om jou als persoon te beledigen of met de grond gelijk te maken. Jouw partner zoekt gewoon een luisterend oor en begrip voor zijn/haar/hun situatie.

Tip voor de partner van een persoon met ASS: Wees niet verbaasd wanneer het je op een gegeven moment té veel wordt. Je bent lang niet de enige. Samenleven met iemand met ASS is een stevige uitdaging en soms een ware uitputtingsslag. Zorg voor jouw mentale en fysieke gezondheid. Dit is belangrijk omdat de kans zeer groot is dat jij de drijvende kracht bent achter zowat alles binnen jullie relatie of huwelijk. Eens goed je hart luchten bij iemand die weet wat je meemaakt, een koffie of thee en goede babbel met een vriendin/vriend, een maandelijks consult bij een therapeut of coach behoren allemaal tot de mogelijkheden om overeind te blijven. Kies vooral iets wat bij jou past. Alhoewel er lotgenoten groepen of online fora bestaan waar je heel wat aan kan hebben, wordt er toch aangeraden om niet te vervallen in het negatieve aspect van het samenleven met een neurodiverse partner omdat sommige fora, maar niet allemaal uiteraard, vooral focussen op wat niet goed gaat in plaats van op wat wel goed gaat. Ventileer je bij jouw partner met ASS? Geef dit dan duidelijk aan dat je niet boos bent, maar gewoon even nood hebt om stoom af te blazen?

5. Vind gemeenschappelijke interesses

Wat verbindt er jullie? Hebben jullie gemeenschappelijke interesses en activiteiten waar jullie beiden van kunnen genieten? Dit kan helpen bij het versterken van jullie band en het verminderen van spanningen.

We weten allemaal dat het fijn is om activiteiten en interesses te kunnen delen met iemand die we graag hebben en dat is niet anders wanneer we samenleven met een neurodiverse partner/partner met ASS. Ze hebben immers net zoals iedere andere partner ook hun fijne kanten. Die verbinding opzoeken kan ervoor zorgen dat er minder irritaties zijn.

Tip voor de persoon met ASS: het is heel belangrijk om te weten dat ieder persoon graag zijn/haar/hun talenten ontwikkelt of onderwerpen aan bod zien komen die hun interesse wegdraagt. Dat betekent concreet dat er een goed evenwicht dient gevonden te worden tussen de dingen waar jij graag mee bezig bent en de dingen die jouw partner graag doet en/of interessant vindt. Tracht zicht te krijgen op zaken waar jullie beiden van kunnen genieten en plan deze ook in. In een relatie is het immers belangrijk dat beide partners zich kunnen ontplooien en genieten.

Tip voor de partner van een persoon met ASS: de kans is zeer groot dat de interesses van jouw partner alom tegenwoordig zijn of dat ze hun volop smijten voor hun hobby’s en volledig voorbij gaan aan de jouwe. Aangezien jullie ooit voor elkaar gekozen hebben, is de kans zeer groot dat jullie op een andere manier die verbinding gevoeld hebben. Anders zou het immers puur om de aantrekkingskracht geweest zijn, wat uiteraard ook kan. Can you meet each other in the middle?

Door deze punten te verkennen, kunnen partners een dieper inzicht krijgen in de complexiteit van relaties waarbij een van de partners ASS heeft en manieren vinden om elkaar te (onder)steunen tijdens de moeilijke momenten.

Veel succes!
Karine